In de uitgave van De Draad juli 2020 vertellen onze medewerkers Paul Happel en Mexi Brokken over het project ‘Herstelgericht en gezond koken’.

Tekst: Hans Peters, magazine De Draad

Herstelgericht en gezond koken

Bij Traverse vinden ze gezondheid en gezonde voeding belangrijk. Ze hebben er zelfs een speciaal project door: Herstelgericht en gezond koken. Dak- en thuislozen van Traverse locatie Reitse Hoevenstraat koken als onderdeel van dat project elke maandag en donderdag een gezonde, verse maaltijd in de keuken van eetcafé De Bron. Voor en door elkaar.

De aanleiding voor het project was een initiatief van Navigators, begin 2019. Deze studentenvereniging zet zich in voor het welzijn van inwoners van de stad en kookte in dat kader verse maaltijden voor de cliënten van Traverse. Het initiatief viel zo goed in de smaak bij de cliënten, dat ze wel vaker verse maaltijden voorgeschoteld wilden krijgen. DOEN Coach Paul Happel riep ‘prima, maar wat gaan jullie daarvoor doen?’.

Voeding is het beste medicijn

Paul Happel is operationeel verantwoordelijk voor eetcafé De Bron op de locatie Reitse Hoevenstraat. De Bron is bestemd voor cliënten, medewerkers en wijkbewoners van ’t Sant. Paul is ook projectleider Herstelgericht en gezond koken bij Traverse. Paul: “Traverse streeft naar herstel van cliënten. Na het succes van Navigators stelden we hen voor zelf te (leren) koken. Zo werd het project Herstelgericht en gezond koken gelanceerd. Door zelf vers te koken, werk je aan je gezondheid en zelfredzaamheid. Want als je weer op jezelf woont, is het wel zo handig dat je een gezonde, voedzame maaltijd kunt maken.” Hippocrates zei het al: ‘Voeding is het beste medicijn’. Met de juiste voedingsstoffen krijg je weer energie en bouw je weerstand op. Paul: “Gezonde voeding is de ene kant van het herstel. De andere kant is verbroedering. Samen koken en eten verbindt; het haalt je uit je isolement, je krijgt tips van elkaar over de maaltijden en leert samenwerken. Samen maak je een maaltijd om trots op te zijn!”

Dat werkt!

In Gebouw Drie kookt een kookgroep zes dagen per week. Met z’n tienen zijn ze verantwoordelijk voor de avondmaaltijd. Daarnaast mogen cliënten die deze verantwoordelijkheid niet aankunnen bij een andere groep aanschuiven voor het bereiden van de avondmaaltijd. ‘s Ochtends beginnen ze met twee uur verse, onbespoten groente te snijden. Die komt van eigen biologische tuinderij Ut Rooie Bietje. In de middag wordt de maaltijd bereid. Paul: “De deelnemers leggen hun ziel en zaligheid in het eten, en dat proef je.”

Van A tot Z betrokken

Bij Traverse staat de cliënt centraal. Die weet wat hij zelf kan en wil, met de ondersteuning van persoonlijke coaches. Paul: “Zo ook bij dit project. We vinden het belangrijk dat deelnemers eigen regie houden. In het begin hadden we bijvoorbeeld twee kookgroepen: een die kookte en een die opruimde. Dat werkte niet, want niemand had zin om op te ruimen. Toen zei een deelnemer: ‘Als ik zelf kook, wil ik ook zelf opruimen‘. En zo geschiedde. Deelnemers zijn nu van A tot Z betrokken bij de maaltijd. En hebben een duidelijke taakverdeling. Als afspraken niet worden nagekomen, spreken ze elkaar daarop aan.” Sommige deelnemers letten uit zichzelf meer op hun uiterlijke verzorging. Paul: “Een goed teken. Ze willen goed geknipt en geschoren en met schone kleding voor de dag komen, vinden hygiëne in de keuken belangrijk.” Er wonen veel nationaliteiten op de locatie. Daardoor is het eten van de kookgroep erg gevarieerd. Paul: “De melanzane (Italiaanse courgetteschotel – red.) is veruit favoriet. De nasi met saté wordt door een Indonesiër gemaakt, hoe Indonesisch wil je het hebben? Maar de Hollandse pot en stamppot worden ook niet vergeten.”

Gezond en goedkoop

Veel dak- en thuislozen hebben weinig geld, dan is het kopen van dure verse groente, vlees en fruit geen vanzelfsprekendheid en val je al snel terug op magnetronmaaltijden en snacks. Hoe kun je toch gezond leven met een klein budget? Persoonlijk Coach Mexi Brokken: “Het NIBUD heeft berekend dat je voor €6,50 per dag vers kunt koken. Je moet slim boodschappen doen. De reclames bij de supermarkten afgaan. Voor meerdere dagen koken, bijvoorbeeld verse kip met rijst of zelfgemaakte hamburger met aardappelen en rode bieten en het restant invriezen. Ga ook eens naar de Turkse slager of groenteboer. Dat scheelt vaak de helft. Selderij is daar een euro goedkoper dan in de supermarkt.” Paul: “Pasta met spekjes, ui, paddenstoelen, spinazie en crème fraiche is een goedkoop gerecht. Kip kerrie is ook zo’n klassieker. Als je doordeweeks eenvoudig kookt en het eten invriest, kun je best in het weekend uitpakken. Bijvoorbeeld met biefstukpuntjes in soja en ketjap met krieltjes van de dag ervoor. En asperges van de Turk, met een lekker roomsausje van witte wijn erbij. Of varkenshaasje met aardappel-spinaziestamppot van de dag ervoor. En een rode bietensalade. Heerlijk!”

Lovende reacties

Mexi: “Cliënten die vrijwilligerswerk doen in onze keuken zie je opbloeien. Ze voelen zich weer gewaardeerd. Sommigen stromen door naar vrijwillige functies elders in de stad. Bijvoorbeeld naar de keuken van een verzorgingshuis of wijkcentrum. Zo is er een gastvrouw van eetcafé De Bron doorgestroomd naar het winkeltje van een verzorgingshuis. Dat horen we graag.” Paul: “We krijgen lovende reacties over de opgedane ervaring in de keuken. ‘Keileuk dat ik heb meegedaan, ik heb meer geleerd dan ik dacht!’ of ‘Nooit gedacht dat ik ovenschotels kan maken. Een extra reden om een oven aan te schaffen.”

Even niet samen koken en eten

Traverse beheert de uitkering van de cliënten. Hiervan trekt de organisatie kosten af als huisvestingskosten en de maaltijdvergoeding. Uit deze vergoeding worden de maaltijden betaald, mits je je daarvoor opgeeft. Paul: “Dat moet je wel een dag van tevoren doen, dan kunnen we rekening houden met de inkoop. Vanwege de RIVM-voorschriften, kunnen we op het moment niet samen koken en eten. De ruimte van De Bron is te krap om de 1,5 meter te waarborgen. We koken nu met een klein groepje voor de cliënten. Vandaag maken we macaroni bolognese. Zodra de voorschriften versoepelen, gaan we weer vol aan de slag.”

De locatie Reitse Hoevenstraat heeft net een verbouwing achter de rug. Het is het plan om Herstelgericht en gezond koken te integreren in alle gebouwen van de nieuwbouw. Daar zijn mooie keukens aanwezig waar cliënten gebruik van kunnen maken, individueel maar ook in een kookgroep.